Hoeveel pensioen krijg je als zelfstandige?

Wanneer een zelfstandige de wettelijke pensioenleeftijd bereikt, of in aanmerking komt voor vervroegd wettelijk pensioen, krijgt hij een wettelijk pensioen.

Het wettelijk pensioen van zelfstandigen wordt bepaald aan de hand van:

• de duur van de loopbaan: hoe langer iemand gewerkt heeft, des te hoger het wettelijk pensioen.
• hoeveel iemand verdiend heeft: hoe hoger de inkomsten, des te hoger het wettelijk pensioen. Al wordt het loon waarop je pensioen berekend wordt op een bepaald niveau geplafonneerd en wordt ook het wettelijk pensioen op een bepaald punt begrensd tot een maximumpensioen.  Er zijn bovendien ‘gelijkgestelde periodes’: dit zijn periodes van inactiviteit die voor de berekening van het wettelijk pensioen toch beschouwd worden als ‘gewerkt’. Voorbeeld hiervan zijn periodes van ziekte.
• Het statuut: het wettelijk pensioen van een ambtenaar ligt hoger dan dat van zelfstandigen, omdat het anders berekend wordt. De wettelijke pensioenen van zelfstandigen en werknemers worden sinds enkele jaren op dezelfde manier berekend, al geldt dit enkel voor de jaren sinds de aanpassing. Voor de jaren voordien geldt nog steeds de verschillende berekening.

Heb je een gemengde loopbaan, bijvoorbeeld doordat je een aantal jaar ambtenaar was en de rest van je loopbaan zelfstandige? Dan zal je wettelijk pensioen voor beide statuten afzonderlijk berekend worden. Je totale pensioenuitkering is dan de som van die afzonderlijke pensioenen.

Er is ook een minimumpensioen van kracht. Sinds 1 mei 2024 bedraagt dat 1.773,34 euro (bruto) per maand voor een alleenstaande en 2.215,98 euro (bruto) per maand voor een gezinspensioen. Om in aanmerking te komen voor dit minimumpensioen, moet je minstens 30 jaar gewerkt hebben. Daarin zitten ook de zgn. gelijkgestelde periodes, zoals ziekte, moederschapsrust, vaderschapsverlof, adoptieverlof en pleegouderverlof. Opgelet, het minimumpensioen wordt proportioneel berekend. Wie maar 35 jaar werkte, heeft dus recht op 35/45 van het minimumpensioen.

Tot en met loopbaanjaar 2020 werd er een correctiecoëfficiënt toegepast bij de berekening van het pensioen van zelfstandigen. Concreet betekende dit dat het pensioen van zelfstandigen berekend werd op slechts 69% van hun beroepsinkomen. Sinds loopbaanjaar 2021 is dat afgeschaft en wordt dus 100% van het inkomen van zelfstandigen in rekening gebracht voor het pensioen. Ondanks de afschaffing van de correctiecoëfficiënt blijft het gemiddelde wettelijk pensioen van zelfstandigen een stuk lager dan dat van werknemers en ambtenaren. In 2023 bedroeg het gemiddeld wettelijk pensioen van ambtenaren € 3.381, van werknemers € 1.615 en van zelfstandigen € 1.156 (brutobedragen). Zelfstandigen met een gemengde loopbaan kunnen rekenen op gemiddeld €1.621 bruto (Bron: Pensionstat, 2023).

Je doet er als zelfstandige dan ook goed aan om zelf te sparen voor een aanvullend pensioen, dat je toelaat om na je pensionering je levensstandaard te behouden. Er is op dat vlak nog heel wat werk aan de winkel voor zelfstandigen, zo blijkt ook uit de Financiële Gemoedsrust Barometer van NN. Deze enquête maakt ook duidelijk dat de helft van de niet-gepensioneerde zelfstandigen niet weet hoeveel hij moet bijeensparen voor zijn pensioen.

Doe hier de test om te weten hoeveel je nodig hebt bovenop je wettelijk pensioen.