Wil je maandelijks onze nieuwsbrief ontvangen met antwoorden op kapitale vragen rond onderwerpen die jij kiest zoals pensioen, successie en langer leven?
Een erfenis weigeren, waarom zou je dat doen? Veel mensen aanvaarden een erfenis, omdat het om een aandenken gaat (als je voorwerpen erft) of gewoon omdat extra inkomsten welkom zijn (als je een geldsom erft). Gelet op het feit dat we met zijn allen langer leven, is wat extra financiële buffer immers altijd interessant. Toch zijn er situaties waarin erfgenamen de beslissing nemen een erfenis te verwerpen of te weigeren. Ontdek hier waarom
In dit artikel
Waarom een erfenis weigeren?
Erfenis met schulden
De motivatie hiervoor kan divers zijn. De eerste, meest voorkomende reden is van financiële aard: de erfenis bestaat niet uit geld, maar uit schulden. Niemand betaalt graag de schulden van een ander. In dat geval is het veiliger af te zien van de erfenis.
Emotionele redenen
Maar erfenissen worden soms ook om emotionele redenen geweigerd. De begunstigde had bijvoorbeeld een moeilijke relatie met de overledene en wenst daarom na zijn dood niets van de erflater te ontvangen. Elke erfgenaam heeft het recht een erfenis te aanvaarden of te weigeren.
Hoe weiger je een erfenis?
De verwerping van een nalatenschap moet verplicht gebeuren in een authentieke akte bij een notaris. De keuze van de notaris is vrij. Het is de bedoeling dat de notaris de potentiële erfgenaam begeleidt bij het maken van de juiste keuze.
Verklaring van weigering
De verklaring van weigering wordt opgenomen in een bijzonder register. De weigering kan persoonlijk gebeuren of bij volmacht. Wanneer iemand een erfenis verwerpt, komt de volgende erfgenaam in rang in zijn plaats, bijvoorbeeld zijn kinderen. Dit heet ‘plaatsvervulling’. Ook zij mogen de erfenis verwerpen, maar opgelet, het is goedkoper als iedereen dit tegelijkertijd doet, want elke verklaring moet apart geregistreerd en betaald worden.
Het verwerpen van een erfenis kan dus ook een eenvoudige manier om een generatiesprong te bekomen, zodat de nalatenschap van de grootouders direct naar de kleinkinderen gaat. Het zijn echter wel de kinderen die hierover beslissen, niet de grootouders.
Weigeren van je nalatenschap is definitief
Denk goed na, want een verklaring van verwerping is onherroepelijk. Dit betekent dat je achteraf niet meer van gedacht kunt veranderen, maar ook dat de schuldeisers van de overledene nooit bij je kunnen aankloppen om de schulden van de overledene te betalen. Inderdaad, de erfgenaam die de nalatenschap verwerpt, wordt geacht nooit erfgenaam te zijn geweest. Van dan af heb je dus niets meer te maken met deze nalatenschap.
Let op, het is toch mogelijk dat je als onderhoudsplichtige verplicht wordt om de begrafeniskosten van je ouders te betalen, ook al heb je de erfenis geweigerd. Beide hebben niets met elkaar te maken.
Uitzondering herroeping verwerping
Er is in de wet één scenario voorzien waarin een erfgenaam zijn weigering kan herroepen. Hiervoor dienen twee voorwaarden vervuld te zijn: enerzijds moet de herroeping gebeuren binnen een termijn van 30 jaar en anderzijds mag geen enkele andere erfgenaam de erfenis aanvaard hebben, zelfs niet via een beneficiaire aanvaarding (zie verder).
Kan je een erfenis verwerpen zonder kosten?
Een erfenis verwerpen is gratis als de netto-activa van de nalatenschap lager liggen dan 6.093,20 euro.
Ook voor nalatenschappen waarvan de schulden groter zijn dan de bezittingen, rekent de notaris voor de verwerping geen kosten aan. Als alle erfgenamen de erfenis verwerpen, gaat de nalatenschap naar de overheid. De overheid zal dan bepalen of ze de nalatenschap al dan niet aanvaardt.
De kostprijs voor het verwerpen van een erfenis van meer dan 6.093,20 euro hangt af van het concrete dossier. De notaris kan je meer informatie geven over de kostprijs.
Stilzwijgende aanvaarding nalatenschap
In theorie heeft elke erfgenaam 30 jaar tijd om een erfenis te aanvaarden. Geen haast dus! Maar voorzichtigheid is geboden, want hoe langer je wacht, hoe groter de kans is dat je – ook onvrijwillig – de erfenis stilzwijgend aanvaardt door een daad te stellen ”die noodzakelijk de bedoeling om te aanvaarden insluit en die men slechts in de hoedanigheid van erfgenaam bevoegd zou zijn te verrichten”.
Als je bijvoorbeeld een tablet of smartphone uit de woning van de overledene zou meenemen, dan kan de rechter oordelen dat je de erfenis aanvaardt, want je kan die spullen voor jezelf gebruiken.
De tussenoplossing: de beneficiaire aanvaarding
De aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving is een soort van gulden middenweg tussen aanvaarden en verwerpen. Indien je niet zeker bent of de bezittingen (activa) van de overledene wel hoger zijn dan de schulden (passiva), zal de notaris een inventaris opmaken. Na de aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving kan je de nalatenschap enkel nog zuiver aanvaarden maar niet meer verwerpen. Maar de schuldeisers mogen je eigen goederen niet in beslag nemen om de schulden van de overledene te betalen. Dit betekent concreet dat je nooit meer schulden zal moeten dragen dan dat er bezittingen zijn in de nalatenschap.
