Successieplanning: wat met roerende en onroerende goederen?

Op een erfenis betalen de erfgenamen successierechten. Die kunnen in bepaalde scenario's hoog oplopen. Heel wat mensen gaan daarom op zoek naar een fiscaal gunstige manier om hun vermogen na te laten. Waarmee moet u rekening houden bij het nalaten van roerende en onroerende goederen?

Hoe groter het vermogen dat u nalaat, des te meer successierechten uw erfgenamen betalen. U kunt die successierechten echter op diverse manier binnen de perken houden

Een schenking is de populairste manier om successierechten te vermijden. U schenkt tijdens uw leven een deel van uw vermogen aan een begunstigde. Die betaalt daar geen successierechten op als u drie jaar na de schenking nog in leven bent. Deze 3-jaar-regel kunt u via een bezoek aan de notaris zelfs volledig uitsluiten.

U kunt zowel roerende als onroerende goederen schenken. Hou er wel rekening mee dat een schenking in principe onherroepelijk is en dat u in sommige gevallen ook nog schenkingsrechten en notariskosten verschuldigd bent.

Stel, een erflater schenkt zijn woning. Hij kan toch nog blijven genieten van zijn gift als hij met voorbehoud van vruchtgebruik schenkt. In deze context krijgt de begunstigde alleen de naakte eigendom. De volle eigendom gaat pas op hem over als de erflater overlijdt. De begunstigde betaalt daarop dan ook geen successierechten meer. Zolang de erflater over het vruchtgebruik beschikt, draait hij ook op voor de kosten.

Gezinswoning

De gezinswoning is de woning waar u samen met uw gezin feitelijk samenwoont. Als u of uw partner overlijdt, betaalt de langstlevende normaliter successierechten op de woning. In de praktijk is de regelgeving echter veel soepeler. Zo betalen gehuwden, wettelijk samenwonenden en koppels die al meer dan drie jaar samenwonen geen rechten. In het Waalse en Brusselse Gewest geldt ook een gunstiger regime.

Levensverzekering

Een levensverzekering kan een handige tool zijn om de successierechten voor uw erfgenamen te drukken. U schenkt via een hand- of bankgift een bedrag aan bijvoorbeeld uw kinderen. Zij sluiten op uw hoofd met zichzelf als begunstigde een levensverzekering af ter waarde van de verwachte successierechten op de gift. Uw kinderen erven het volledige bedrag kosteloos, als u drie jaar na de hand- of bankgift nog in leven bent.

Huwelijkscontract

Een huwelijkscontract kan een interessante houvast zijn voor uw successieplanning, op voorwaarde dat u tenminste een goede clausule kiest. In veel gevallen kiezen mensen voor een 'langst-leeft-al-heeft'-formule. Dit is vooral fiscaal weinig aantrekkelijk en geeft de erfgenaam maar een beperkte speelruimte.

Daartegenover staat een clausule met keuzebeding. Dat is voor een erfgenaam veel interessanter, aangezien hij over meer opties beschikt. Zo kan hij eigendommen in vruchtgebruik geven of slechts een gedeelte van de erfenis opeisen. Laat de verschillende mogelijkheden opnemen in het contract. Op die manier doet een erfgenaam zowel op fiscaal als juridisch vlak een goede zaak.

Hierboven staan een aantal manieren beschreven om de kosten op uw nalatenschap (roerende en onroerende goederen) te verminderen. Onderneemt u niets en laat u al uw eigendommen in de nalatenschap terechtkomen, dan betalen uw erfgenamen successierechten in verhouding tot de omvang van de nalatenschap, uw verblijfplaats en de graad van verwantschap met u.

Als u in het Vlaams Gewest woont, houdt u best ook rekening met de term 'splitting'. Roerende en onroerende goederen worden in dat Gewest namelijk apart belast. Dat betekent dat de totale pot kleiner wordt en uw erfgenamen dus minder belastingen betalen.